Sữa bột công thức được chế biến dựa trên những thành phần cơ bản của sữa mẹ tùy theo tháng tuổi của trẻ. Do đó các bạn sẽ thấy các sữa công thức khác nhau dành cho những độ tuổi khác nhau. Bắt đầu từ sữa bò tươi, người ta phải tìm cách bỏ ra một số chất quá dư thừa và thêm vào một số chất khác để công thức gần giống sữa mẹ, giúp trẻ có thể hấp thu và phát triển tốt nếu thiếu sữa mẹ. Sữa tươi vẫn là một nguồn dinh dưỡng rất quý đối với trẻ, tuy nhiên so với sữa mẹ, thành phần của sữa tươi quá nhiều đạm gây quá tải cho thận (mà 88% là đạm casein rất khó tiêu với trẻ nhỏ).
Trong khi đó tổng đạm trong sữa mẹ chưa tới ½ đạm trong sữa bò tươi, với 30-40% là casein, chủ yếu 60-70% là đạm hòa tan whey giúp dễ hấp thu và phát triển hệ thống miễn dịch. Sữa mẹ giàu lactose giúp phát triển não, hệ khuẩn ruột, hấp thu canxi tốt, ngay cả thành phần sữa béo cũng có nhiều khác biệt. Trong sữa tươi thành phần sắt rất thấp và khó hấp thu, do đó Tổ chức Y tế Thế giới khuyên không nên dùng cho trẻ dưới 12 tháng tuổi. Nếu trẻ thiếu sắt trong những năm đầu đời sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ về sau và tổn thương này có thể là vĩnh viễn không hồi phục.
Dưới 12 tháng tuổi, bộ máy tiêu hóa của trẻ vẫn chưa thể chuyển hóa được các loại protein phức tạp trong sữa bò tươi. Khi đó chúng không chỉ gây quá tải cho dạ dày và thận của bé, mà nhiều nghiên cứu còn cho thấy còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường (nhất là tiền sử gia đình đã có người mắc bệnh này), trẻ còn dễ mắc các bệnh dị ứng như eczema(chàm), hen…
Ngoài ra, lactoza có trong sữa tươi thúc đẩy sản sinh trực khuẩn của đại tràng, đồng thời thành phần khoáng chất làm gia tăng hoạt động của thận gấp hai lần gây ra hiện tượng trẻ mất nước, táo bón, nóng trong.
Vì vậy sữa tươi chỉ dùng được cho trẻ trên 1 tuổi, khi hệ tiêu hóa và thận của trẻ tương đối hoàn chỉnh, não đã phát triển khá, trẻ có thể nhận được các nguồn sắt, kẽm, vitamin và các chất dinh dưỡng cần thiết khác từ một chế độ ăn bổ sung đa dạng. Sử dụng sữa mẹ là tốt nhất, nếu thiếu sữa mẹ thì bổ sung sữa công thức phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ lớn cần cho trẻ ăn một khẩu phần ăn đa dạng, đầy đủ chất, không thiếu sữa cũng như các sản phẩm từ sữa. Còn việc phối hợp và chọn những loại thức ăn như thế nào để bé ngon miệng, nhận được đầy đủ dưỡng chất và phát triển tốt là nghệ thuất của cha mẹ.
Một câu hỏi cũng được nhiều bà mẹ quan tâm: Uống sữa tươi có cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bé hay không? Trên 1 tuổi nếu bé được ăn đầy đủ các thức ăn khác từ các bữa cháo, cơm, súp hằng ngày, trẻ lên cân tốt không bị suy dinh dưỡng, không bị kém hấp thu do các nguyên nhân bất dung nạp sữa thì sữa tươi hoàn toàn có thể cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho bé nếu trẻ uống 500 ml mỗi ngày.
Khi bé đang ở giai đoạn mẫu giáo và tiểu học, các bé rất thích uống sữa tươi. Đây là giai đoạn cơ thể hình thành khối lượng xương và khung xương cho sự phát triển về tầm vóc cho trẻ cũng như việc phát triển bộ răng cho trẻ. Do đó sữa rất cần thiết cho trẻ giai đoạn này. Một số phụ huynh cho rằng trẻ đã lớn không cần sữa là không đúng, vì sữa luôn cần thiết cho trẻ mọi lứa tuổi, kể cả người lớn cũng cần sữa. Thành phần canxi trong một lít sữa tươi chiếm 1.200mg, trong sữa lượng có lượng protein cân đối, dễ tiêu hóa, có giá trị sinh học cao và đường lactose giúp cho sự hấp thu canxi và sự phát triển của vi khuẩn đường ruột. Đứng về mặt khoa học thì sữa bột dùng cho trẻ lớn thực chất cũng làm từ sữa tươi nên khi chúng ta pha đúng tiêu chuẩn thì thành phần protid, lipid, glucid sẽ tương đương sữa tươi.
Nhiều người cho rằng uống sữa tươi dễ bị đau bụng do “lạnh bụng”. Điều này không đúng vì uống sữa đau bụng có rất nhiều lý do. Có thể do sữa không được chế biến và bảo quản tốt (sữa tươi chế biến thủ công trực tiếp từ các trang trại bò sữa, sữa quá hạn sử dụng) hoặc do cơ thể trẻ không dung nạp đường lactose có trong sữa. Điều này xảy ra là do cơ thể trẻ thiếu men tiêu hóa sữa, do bỏ sữa lâu ngày hoặc do bản thân thiếu men. Trong trường hợp này thì uống sữa nào cũng đau bụng chứ không phải chỉ dùng sữa tươi. Những người uống sữa bị đau bụng nên tập uống sữa lại bằng cách uống ít một và uống khi no thì có thể giảm đi triệu chứng này. Nếu vẫn bị đau bụng thì có thể cơ thể chúng ta bị dị ứng với protein của sữa bò. Trường hợp này thì người tiêu dùng nên chọn các sản phẩm từ sữa thay thế như sữa đậu nành, hay sữa chua….
Sữa là nguồn thức ăn cần bổ sung hằng ngày cho trẻ, từ trên một tuổi nếu bé không thích uống sữa bột công thức có thể cho bé uống sữa tươi, trừ những trường hợp bé bị suy dinh dưỡng, bất dung nạp sữa… thì mới phải dùng các sữa công thức phù hợp theo chỉ dẫn của các bác sỹ chuyên khoa dinh dưỡng.
Ths. Bs Lê Thị Hải
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét